PL
EN
DE
UA
14.11.2025, godz. 9.00 / Gmach Główny Muzeum, ul. Wodna 3/5, wstęp wolny
konferencja z cyklu „Graudentum”: „Kontynuacja i przełom. Rola Grudziądza oraz jego okolic w Prusach Królewskich i pod zaborem pruskim w XVIII wieku”.
Wydarzenie objęte Honorowym Patronatem Marszałka Województwa Piotra Całbeckiego oraz Prezydenta Grudziądza Macieja Glamowskiego.
Celem konferencji jest przedstawienie Grudziądza w dziejach I Rzeczpospolitej, w Prusach Królewskich i pod zaborem pruskim w XVIII w. Sympozjum będzie chronologiczną kontynuacją odbytych w 2020 i 2023 r. konferencji omawiających rolę Grudziądza oraz jego okolic początkowo w okresie władztwa krzyżackiego, a następnie w Prusach Królewskich i I Rzeczypospolitej w XVII wieku. Materiały pokonferencyjne w formie prac zbiorowych wydano drukiem w t. I-III serii „Graudentum”.
Organizatorzy wysuwają hipotezę, że wiek XVIII w dziejach Grudziądza był trudnym okresem o dużych podobieństwach gospodarczych, społecznych oraz kulturalnych ze zjawiskami w I Rzeczpospolitej, zwłaszcza na terytorium Prus Królewskich w 2. połowie wieku XVII. Referenci będą starali się zbadać stan miasta w momencie przejęcia go przez państwo pruskie oraz zakres i skutki przemian narodowościowych, społecznych, gospodarczych i ustrojowych po wejściu w skład zaboru pruskiego. Szczególny nacisk zostanie położony na początki (1776 r.) wznoszenia na północ od miasta twierdzy fryderycjańskiej. Ważne miejsce zajmować będzie kwestia handlu wiślanego, jako czynnika o niebagatelnym znaczeniu dla gospodarki miasta.
Program konferencji:
8.30 rejestracja prelegentów
9.00 otwarcie konferencji
9.30 wykład wprowadzający - prof. dr hab. Janusz Małłek, dr h.c., Prusy Królewskie w XVIII wieku. Podstawowe problemy konfesyjne
10.00 prof. dr hab. Wiesław Sieradzan (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu), XVIII wiek Grudziądza w świetle dawnej i współczesnej historiografii
10.20 mgr Małgorzata Kurzyńska (Muzeum w Grudziądzu), Kultura materialna Grudziądza w XVIII wieku w świetle źródeł archeologicznych
10.40 dk. prof. dr hab. Waldemar Rozynkowski (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu), Benedyktynki grudziądzkie w XVIII wieku w świetle kroniki klasztornej
11.00 dyskusja i przerwa
11.30 mgr Dawid Schoenwald (Muzeum w Grudziądzu), Kartografia Grudziądza w XVIII wieku
11.50 mgr Izabela Fijałkowska (Urząd Miejski w Grudziądzu), Architektura grudziądzka w XVIII wieku
12.10 dr Paweł Nastrożny (Muzeum w Grudziądzu), Fryderycjańska twierdza bastionowa w Grudziądzu w ostatniej ćwierci XVIII wieku w perspektywie polskiej historiografii
12.30 mgr Mariusz Żebrowski (Muzeum w Grudziądzu), Dzieło Rogowe cytadeli w Grudziądzu w latach 1789–1807
12.50 dyskusja i przerwa
13.30 dr Mateusz Superczyński (Archiwum Państwowe w Toruniu), Przestrzeń i mieszkańcy miasta Grudziądza w drugiej połowie XVIII wieku
13.50 dr Janusz Bonczkowski (Archiwum Państwowe w Toruniu), Bractwo kurkowe w Grudziądzu w XVIII wieku w świetle zachowanych dokumentów
14.10 dr hab. Wiesław Nowosad, prof. UMK (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu), Starostowie grudziądzcy i ich otoczenie w XVIII wieku
14.30 dr Michał Targowski (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu), Menonici w okolicach Grudziądza w XVIII wieku
14.50 dyskusja i przerwa
16.00 dr hab. Sławomir Kościelak, prof. UG (Uniwersytet Gdański), Misyjne oddziaływanie grudziądzkiego kolegium jezuickiego w XVIII wieku
16.20 mgr Łukasz Ciemiński (Muzeum w Grudziądzu), Początki i rozwój kultu cudownego obrazu świętego Franciszka Ksawerego w Grudziądzu w XVIII wieku
16.40 dr Jerzy Domasłowski (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu), Dole i niedole ewangelików grudziądzkich w XVIII wieku
17.00 dyskusja i podsumowanie konferencji
