PL
EN
DE
UA
Podsumowanie projektu „Straty wojenne Muzeum w Grudziądzu”, realizowanego w ramach programu rządowego „Badanie polskich strat wojennych”.
Uroczystość odbyła się dn. 18 października 2024 r.; rozpoczęła się otwarciem wystawy czasowej pod tytułem „Straty wojenne Muzeum w Grudziądzu”. Wystawa czynna będzie do 26 stycznia 2025 r.
Jesienią 1944 roku, wraz ze zbliżającą się do Grudziądza Armią Czerwoną, niemieccy urzędnicy postanowili ewakuować najcenniejsze zbiory grudziądzkiego Muzeum, znajdujące się wówczas pod opieką okupacyjnego dyrektora – Hansa Bernharda Meyera. Wywiezione w skrzyniach na cytadelę grudziądzką artefakty, zostały wkrótce potem przetransportowane przez wojsko niemieckie do Gdańska. Dalsze losy zagrabionych i wywiezionych obiektów muzealnych są nieznane. Z powojennego opisu strat wojennych Muzeum wynika, iż zaginęło około 4800 sztuk zabytków, co stanowiło 83 % przedwojennego stanu, nie wliczając numizmatyki.
Wystawa jest pierwszą w powojennej historii instytucji, na której zaprezentowano zdjęcia oraz dokumenty ukazujące zaginione obiekty muzealne. Natomiast dzieje grudziądzkiego Muzeum i jego przedwojennego zasobu, pokazano przez pryzmat niepublikowanych wcześniej fotografii sal i szaf muzealnych, ulokowanych w refektarzu Ratusza, a także obecnej siedziby Biblioteki Miejskiej im. Wiktora Kulerskiego w Grudziądzu.
W 2023 roku Muzeum w Grudziądzu otrzymało dofinansowanie ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z projektu „Badanie polskich strat wojennych 2023” oraz ze środków Gminy-Miasto Grudziądz. W przeciągu dwóch lat, pracownicy Muzeum przeprowadzili szereg kwerend historycznych, których podsumowaniem jest wystawa. Zaginione i zidentyfikowane zabytki z różnych działów merytorycznych zostaną niebawem wpisane do bazy strat wojennych, zarządzanej przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Na tej podstawie, po ich odnalezieniu, będzie można wnieść zgłoszenie o ich restytucję.
Po otwarciu wystawy odbyła się konferencja naukowa - „Straty wojenne Muzeum w Grudziądzu”, podczas której pracownicy Muzeum w Grudziądzu przybliżyli historię, zbiory oraz poniesione straty dóbr kultury instytucji, w wyniku działalności niemieckich władz okupacyjnych.
Program konferencji:
12.30 – 12.45 – otwarcie konferencji
12.45 – 13.15 – mgr Dawid Schoenwald, "Zarys historii Muzeum w Grudziądzu w latach 1884 – 1945"
13.15 – 13.35 – mgr Małgorzata Kurzyńska, "Straty wojenne Działu Archeologii"
13.35 – 13.55 – mgr Łukasz Ciemiński, "Cienie zapomnianych przodków. Utracone dziedzictwo ziemi chełmińskiej ze zbiorów Muzeum w Grudziądzu"
13.55 – 14.05 – dyskusja
14.05 – 14.20 – przerwa
14.20 – 14.40 – dr Paweł Nastrożny, "Utracone artefakty numizmatyczne. Zbiór monet, medali i pieniędzy papierowych Muzeum w Grudziądzu do roku 1939 i jego straty"
14.40 – 15.00 – mgr Emilia Markot – Borkowska, "Zdjęte ramy, opustoszałe półki - utracone zbiory artystyczne Muzeum w Grudziądzu"
15.00 – 15.20 – mgr Dawid Schoenwald, "W poszukiwaniu zaginionych artefaktów. Straty wojenne Działu Historii"
15.20 – 15.35 – dyskusja i podsumowanie konferencji
Po zakończeniu konferencji odbyła się promocja publikacji pod tytułem „Straty wojenne Muzeum w Grudziądzu”, współfinansowanej ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach projektu rządowego „Badanie polskich strat wojennych” oraz ze środków Gminy – Miasto Grudziądz. Książka dostępna bezpłatnie (jeden egzemplarz na osobę). Publikację w wersji elektronicznej, w języku polskim i angielskim można także pobrać bezpłatnie - piki PDF dołączone na końcu tego artykułu.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego, w ramach programu „Badanie polskich strat wojennych”.
Dofinansowane ze środków Gminy-Miasto Grudziądz 
