PL
EN
DE
UA
Muzeum im. ks. dr. Władysława Łęgi w Grudziądzu oraz Instytut Historii i Archiwistyki UMK w Toruniu zorganizowały w dniu 7 października 2022 r. II Międzynarodową Konferencję Naukową z cyklu "Wojsko w przestrzeni miast w XIX i XX wieku".
Konferencja dotyczyła szerokiego wpływu, jaki obecność wojska w przestrzeni miejskiej XIX i XX wieku wywierała na lokalne społeczności. Przyjęta cezura chronologiczna. ograniczona do ostatnich dwóch minionych wieków, wynika z odmiennego w stosunku dla wcześniejszych epok historycznych, charakteru sił zbrojnych. Wojsko stało się wtedy instytucją bardziej masową, znacznie powszechniejszą i z tego wynikał także inny charakter obecności sił zbrojnych w miastach.
Konferencja jest kontynuacją cyklu rozpoczętego w 2017 roku. Tym razem jednak organizatorzy postanowili zwiększyć jej zasięg, zapraszając do wygłoszenia referatów również badaczy spoza granic Polski. Tym samym prezentowana tematyka została rozszerzona poza przyjęte w pierwszej edycji badania wyłącznie regionalne. Wśród prelegentów, oprócz polskich naukowców, mają znaleźć się przede wszystkich badacze z krajów Europy Środkowo-Wschodniej, w tym Ukrainy, o ile będzie to możliwe w związku z obecną sytuacją i trwającą wojną wywołaną przez federację rosyjską. Jednocześnie nie zabraknie tematów podejmujących zagadnienia związane ściśle z Pomorzem i Kujawami, co wpłynie dodatnio na zwiększenie znajomości dziejów i poczucia tożsamości naszego regionu, a także na jego promocję.
Obszar dzisiejszej Polski oraz krajów ościennych od wieków był istotny z militarnego punktu widzenia. Układ granic pomiędzy państwami zaborowymi Rzeczpospolitej w XIX stuleciu sprzyjał powstawaniu licznych obiektów architektury militarnej, posiadających charakter zarówno obronny, jak i koszarowy czy magazynowy. Wraz z rozwojem garnizonów w miastach dokonywano relokacji jednostek wojskowych, w wielu przypadkach wciąż powiększając istniejące już kontyngenty. Obecność setek, a nierzadko tysięcy żołnierzy odgrywała niebagatelną rolę w życiu lokalnych społeczności. Kontakty ludności cywilnej z wojskiem miały miejsce w najróżniejszych obszarach życia.
Istniejące garnizony i obecność wojsk różnych państw zmieniała się wskutek działań pierwszej wojny światowej, w okresie międzywojennym oraz podczas drugiego światowego konfliktu. Z kolei decyzje polityczne wielkich mocarstw oraz zakończenie działań zbrojnych w 1945 roku przyniosły nową rzeczywistość, która w drugiej połowie minionego stulecia również ulegała dalszym przemianom. Bez wątpienia więc wiek XX to czas, kiedy siły zbrojne stały się jednym ze stałych elementów silnie oddziałujących na strukturę miast i ich społeczności. Obecność wojska wpływała na rozmaite aspekty ich funkcjonowania. Jednym z głównych stymulatorów było inicjowanie rozwoju gospodarczego. Kwitł handel, sektor usług, powstawały też nowe budynki w celu zaspokojenia potrzeb garnizonów. Wojsko było miejscem pracy dla wielu osób cywilnych. Rosła liczba ludności, na co wpływ miało zakładanie rodzin przez zawodowych żołnierzy. Innym ważnym aspektem w tworzeniu silnych więzi na styku wojsko–miasto była działalność kulturalna i edukacyjna, na co szeroki wpływ miały powstające – zwłaszcza w dużych garnizonach – kasyna, biblioteki, kluby żołnierskie i ośrodki sportowe.
Wśród głównych celów konferencji można wymienić:
• rozwój badań naukowych związanych z problematyką różnych aspektów obecności wojska w przestrzeni miast ziem polskich i krajów ościennych,
• prezentacja wyników badań podczas konferencji,
• opracowanie artykułów naukowych i ich publikacja w formie monografii pokonferencyjnej.
Możliwość zorganizowania konferencji i ukazania się drukiem przygotowanych studiów umożliwi znaczące wzbogacenie i uzupełnienie historiografii tematu, który w badaniach historyków podejmowany jest szerzej dopiero od kilku lat.
Organizatorzy konferencji:
prof. dr hab. Wiesław Sieradzan
dr hab. Maciej Krotofil, prof. UMK
mgr Wioletta Pacuszka
Sekretarz konferencji:
dr Paweł Nastrożny
• termin konferencji: 07.10.2022 r.,
• miejsce konferencji: Gmach Główny, Muzeum im. ks. dr. Władysława Łęgi w Grudziądzu, ul. Wodna 3/5
PROGRAM
