PL
EN
DE
UA
We wtorek, 29 września 2020 r. o godz. 17.00 odbyło się uroczyste otwarcie wystawy "Rok 1920 w zbiorach Mariana Sołobodowskiego w 100. rocznicę Bitwy Warszawskiej".
Bitwa Warszawska przesądziła o załamaniu ofensywy Armii Czerwonej. Wytrąciła bolszewikom dotychczasowy impet, pokazując że można ich pokonać. Naczelny Wódz Józef Piłsudski przyjął taktykę, która miała doprowadzić nie tylko do zatrzymania, ale też zniszczenia Armii Czerwonej. Michaił Tuchaczewski i Siemion Budionny przestali być straszni, ich wojska nie były w stanie stawić skutecznego oporu. Polska była jednak wyniszczona wojną, a ludność oczekiwała pokoju. Podpisano go w Rydze 21 marca 1921 r. Doceniając skutki polityczne i wojskowe bitwy nad Wisłą, Francuzi porównywali ją do bitwy nad Marną, która w 1914 roku ocaliła Paryż i Francję, a szef misji brytyjskiej w Polsce lord dʹAbernon nazwał ją osiemnastą decydującą bitwą w dziejach świata.
Dziesięć przykazań narodowych drukowanych w 1920 r. w „Gazecie Grudziądzkiej ziściło się co do joty.
1. Módl się kornie do Boga o zwycięstwo i korzystny pokój dla Polski!
2. Wstępuj natychmiast na ochotnika do wojska i innych do tego zachęcaj!
3. Dawaj i zbieraj spiesznie datki na obronę kraju względnie na Armię Ochotniczą gen. Hallera!
4. Pamiętaj o popieraniu Czerwonego Krzyża przez składanie i zbieranie składek na ten zbożny cel!
5. Wyszukaj zaraz znoszoną bieliznę i wręcz ją w odpowiednim miejscu do wysyłki na front, gdzie dla rannych jest bardzo potrzebna!
6. Odjeżdżającym na pole walki i przyjeżdżającym stamtąd żołnierzom nie poskąp ulgi i pomocy, pamiętając, że Oni dla Ciebie się poświęcają!
7. Podpisz niezwłocznie odpowiednio do swoich możliwości pożyczkę „Odrodzenia Polski!
8. Zachowaj sam z wszystkimi zgodę i spokój i popieraj je wśród innych!
9. Pracuj pilnie i rzetelnie, aby niczego dla wojska i ludności w kraju nie zabrakło!
10. Podnoś zbyt lękliwych i wątpliwych w duchu i dodawaj im otuchy!
Jeśli wszyscy sumiennie według powyższych przykazań postępować będziemy, to Bóg nad nami się zlituje i da rzeczywiście drogiej Naszej Ojczyźnie ostateczne zwycięstwo i upragniony pokój!
***************************************************************************
Wśród zaprezentowanych na wystawie okolicznościowych pocztówek, plakatów, druków ulotnych i publikacji, nawiązujących do Bitwy Warszawskiej w 1920 roku, na szczególną uwagę zasługują reprinty propagandowych plakatów z kolekcji Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. Ich agresywny charakter, utożsamiający okupanta z trójgłową bestią czy bezwzględnym agresorem, miał porażać swą dosłownością, a tym samym mobilizować do podjęcia zbrojnej walki. Autorstwo wielu z nich przypisuje się wybitnym artystom: malarzom, ilustratorom, karykaturzystom, m.in. Felicjanowi Szczęsnemu Kowarskiemu, Kamilowi Mackiewiczowi czy Zygmuntowi Kamińskiemu – twórcy Godła Polski uchwalonego w 1927 roku. Liczne pocztówki przedstawiają zarówno dowódców Bitwy Warszawskiej, jak i bohaterskich żołnierzy, sceny z pola walki oraz miejsca pamięci. Działania zbrojne stawały się także tematem monumentalnych obrazów Wojciecha i Jerzego Kossaków i innych, reprodukowanych w formie pocztówek, które możemy podziwiać na wystawie. Pokazują one bitwy, szarże, pobojowiska, ale również umizgi ułańskie do wiejskich dziewczyn. To prace ciekawe z artystycznego punktu widzenia, jednakże ich nadrzędną rolą było krzewienie patriotycznych postaw i sławienie żołnierskiego etosu. Bez wątpienia zaprezentowane pamiątki, pozwalają spojrzeć na Bitwę Warszawską w szerszym kontekście, przenoszą do wieczności pamięć o polskim zwycięstwie, ponadto ujawniają propagandowe mechanizmy wykorzystywane do walki – nie bronią, lecz obrazem.
Wszystkie obiekty użyczone zostały przez Mariana Sołobodowskiego – kolekcjonera-pasjonata, który w swoich zbiorach posiada ok. 3000 archiwalnych kart świątecznych i okolicznościowych z różnych stron świata. Kolekcjoner od lat angażuje się w przedsięwzięcia kulturalne, społeczne i charytatywne. Za swoją działalność na wielu polach został wyróżniony Odznaką Honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej” przyznaną przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Wystawa zrealizowana została w ramach projektu „Wygrać Polskę czyli „Cud nad Wisłą”. Grudziądz w 1920 roku w dobie wojny o granice i niepodległość”. Projekt dofinansowano ze środków Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017-2022 w ramach Programu Dotacyjnego „Koalicje dla Niepodległej”.
